anmacheren

Als de schutterij begint te marcheren starten te schutters met de linker voet. Dit noemt met de aanmarcheerpas. Heel belangrijk bij de beoordeling zijn de afstanden. Niet alleen de afstanden van vereniging tot vereniging, maar ook de afstand tussen de verschillende onderdelen van een schutterij tellen mee voor een prijs. Tijdens de optocht dient een afstand van vereniging tot vereniging minimaal 25 meter en maximaal 40 meter te worden bewaard. De onderlinge afstanden tussen de verschillende onderdelen zijn drie meter. Met uitzondering van de bordjesdrager, deze loopt drie tot vijf meter voor de groep, én de geweerdragers, deze lopen één meter achter het laatste rot van officieren.

ordjesdrager

Helemaal vooraan loopt de bordjesdrager. Hij draagt op een goed leesbaar schild of bord de naam van de schutterij en het optochtnummer. Ook de bordjesdrager kan een prijs winnen.

uks en Bölkes

De buks weegt zo'n 15 kilogram. De bölkes of punten die op een open rek (hark) gezet worden zijn blokjes hout van 1,5 x 1,5 x 1,5cm. Bij het kavelen worden blokjes van 1 x 1 x 1cm of zelfs 0,8 x 0,8 x 0,8cm gebruikt.

ommandant

Luide bevelen klinken er tijdens het schuttersfeest. Het is de commandant. Hij moet er voor zorgen dat de schutterij op het juiste moment start, iedereen mooi in gelid en op de juiste afstand loopt. Hij draagt ook een fluit mee en gebruikt deze om attentie te vragen en de muziek te laten stoppen, zodat hij goed hoorbaar een commando kan geven. De commandant moet de exercitieregels kunnen dromen. De plaats van de commandant tijdens de optocht is naast het eerste rot geweerdragers aan de kant waar later het defilé wordt gehouden.

rumband

Vooraan loopt de tamboer-maître die telkens met de stok en hand commando's ondersteunt. Daarachter de trommelaars en de overslagtrom. De overslagtrom geeft de maat aan en is een hulpmiddel voor de schutters om in de maat te open. Na de overslagtrom volgen de klaroenen en andere blaasinstrumenten.

efilé

Op elk schuttersfeest zijn er eregasten c.q. genodigden aanwezig. Op de bondsfeesten worden ze vergezeld door alle keizers, keizerinnen, koningen en koninginnen. Op de federatiefeesten en OLS staan alleen de genodigden. Om deze mensen eer te bewijzen voor hun inzet en steun aan de schutterswereld wordt de paradepas uitgevoerd. Met uitzondering van de drumband en de keizers- en koningsparen.

xercitie

Al tijdens de Romeinse tijd werd exercitie bedreven. Er kunnen wedstrijden gehouden worden voor vier vormen: de oude exercitie, de nieuwe exercitie, de Belgische exercitie en de spiesenexercitie. Het is een teamsport van tenminste tien schutters. Het exercitiepeloton kan een prijs krijgen voor zijn onderdeel en de commandant kan het predicaat "beste commandant" verdienen.

eesten

Jaarlijks zijn er diverse feesten. Zo heeft iedere bond waar een schutterij bij is aangesloten jaarlijks een aantal bondsfeesten. Daarnaast kent men het Oud Limburgs Schuttersfeest (OLS) en het Zuid- Limburgse Fedratiefeest (ZLF) ook wel het kleine OLS genoemd. Hieraan nemen zo'n zestig Zuid-Limburgse schutterijen deel. Verder houdt Iedere schutterij jaarlijks het koningschieten voor schutters. Hierbij wordt geschoten op een nagemaakte vogel van hout. Daarom noemt men dit ook wel het vogelschieten.

renadiers

Enkele meters achter de generaal lopen de geweerdragers. De eerste geweerdrager wordt ook wel de guide genoemd. Hij loopt aan die kant waar tijdens de optocht het defilé gehouden wordt. Hij loopt alleen en geeft de marsrichting aan. Aan de achterkant van de groep geweerdragers loopt aan de zelfde kant nog een guide.

eneraal

De koning en keizer niet meegeteld is de generaal de hoogste in rang van de officieren. Meestal wordt deze binnen een schutterij benoemd vanwege jarenlange buitengewone verdiensten voor de vereniging. De modelste generaal draagt een historisch verantwoord uniform. De mooiste generaal wordt beoordeeld op zijn presentatie.

ark

it is een open rek waaraan de bölkes zitten. Het is een raamwerk van twee meter hoog waarin op gelijke afstanden verticaal vijf latten zijn geplaatst en waarop aan weerszijden horizontaal achttien bölkes zijn geplaatst. Dit zijn blokjes hout gestoken op stokjes met een wisselende lengte van zes en acht cm. Dit verschil in lengte maakt het voor zowel de schutter als de optekenaar die de treffers en missers registreert, gemakkelijker om de diverse bölkes van elkaar te onderscheiden. Men spreekt dan van een lang of kort punt.

dentificatie

Overal waar men is herkend men Schutterij St. Maternus aan hun uniformen. Zij vormen een geheel. Deze identificatie is van belang voor de saamhorigheid van deze schutterij.

ury

De jury beoordeelt de schutters tijdens de optocht, het defilé en de wedstrijden. De criteria waarop zij zich baseren tijdens hun beoordeling is het normenboekje.

onings- en Keizerspaar

In het midden van de schutterij tijdens de optocht loopt het koningspaar. Koning wordt degene die het laatste schot heeft gedaan voordat de vogel is gevallen. Keizer wordt men nadat men drie keer achterelkaar koning is geworden. Een koning draagt de zilveren ketting met zilveren platen van koningen uit de schutterijhistorie. Tevens draagt hij een zilveren koningsvogel. Deze kan eeuwen oud zijn. De snavel van de koningsvogel wijst in de richting van de koningin die rechts naast de koning loopt.

orpsschieten

Een schietploeg is samengesteld uit zes schutters, die ieder drie bölkes achter elkaar moeten afschieten. Samen kunnen zij achttien bölkes per ronde afschieten. Een zestal wordt begeleid door een buks- meester (schietmeester). Deze schiet de buks in. Dit houdt in dat hij de buks met drie schoten op de middenlat mag afstellen. Dit mag hij doen vóórdat de eerste ronde begint. Verder houdt een andere schutter de paraplu vast. Het schieten gaat door totdat het donker wordt of men heeft gemist.

eden

De schutterij heeft veel ijverige leden ofwel schuttersliefhebbers. De ledenlijst is op de internetpagina te vinden in het menu. Hier kan men alle leden zien samen met hun functie.

aternus

Schutterij Sint Maternus is de schutterij van Wijlre en heeft op dit moment ± 74 leden. De schutterij heeft zijn naam te danken aan de patroonheilige Sint Maternus. Maternus was de eerste bisschop van Keulen die historisch vernoemd werd. St. Maternus geldt als de beschermheer van ziekten, in het bijzonder koorts, en als helper bij watersnoden. Ook is Maternus de beschermheer van de groei van de wijnranken.

fficieren

Tot het officierskorps behoren luitenanten, majoors, kolonels en generaals, achter het vaandel marcheren deze officieren. Zij bekleden in tegenstelling tot hun voorvaderen weliswaar niet meer automatisch een functie in het bestuur van de schutterij, maar zijn toch min of meer de ‘meest aanzienlijken’ van het gezelschap. Hun rang kregen zij als dank voor jarenlange inzet voor de vereniging. Dus mogen zij zich tooien met een fraaie pluim op de hoed, epauletten op de schouders, sjerpen om de heup en gouden biezen op de broek. Aan hun riem dragen ze een sabel.

rocessie

De oudste traditie van de schutterij die nog steeds doorgevoerd wordt, is het begeleiden van de processie. De processie in Wijlre wordt gehouden op de zondag met de zomerkermis in het dorp. Een week later wordt er een sacramentsprocessie gehouden. Ook worden deze wel de grote en de kleine bronk genoemd.

uantum

Dit geeft de hoeveelheid schutterijen aan die aan het O.L.S. deelneemt. Het zijn er doorgaans rond de 160. Zij worden beoordeeld op zestig verschillende onderdelen. Ruim achtduizend schutters tonen hun kunnen aan het publiek en de jury tijdens een O.L.S.

KZLSB

In Limburg zijn er 9 schuttersbonden, waarvan 2 bonden in het Belgische Limburg. Een schuttersbond is een bond waar een schutterij bij aangesloten is. Schutterij St. Maternus is aangesloten bij de RK Zuid Limburgse Schuttersbond (RKZLSB). Deze schuttersbond is opgericht in 1921. In 1932 kreeg deze bond de Koninklijke goedkeuring. Er zijn 20 schutterijen aangesloten bij deze bond.

chietboom

De schietboom staat acht of tien meter achter de oplegpaal. Hij is meestal van hout en is verankerd met touwen of met draad. Zij moeten een behoorlijke windstoot kunnen verdragen. Dit verankeren wordt ook wel het tuinen genoemd.

amboer-maitre

Hij is de leider van het muziekkorps. Aan de rechter hand draagt hij een stok. Met zijn linker hand geeft hij aanwijzingen, welk muziekstuk gespeeld gaat worden.

M

De UM is de winnaarstrofee van het OLS: Veer höbbe Um! Alf Poell van Omroep Limburg kwam op het idee een tastbare prijs uit te reiken aan de winnaars van het OLS. Hij heeft het beeld voor het eerst in 1991 gepresenteerd aan de winnaars van het OLS: schutterij St. Petrus uit Kelpen Oler. Het beeldje is ‘n dansende koning met geweer in zijn hand.

aandeldrager

De vaandeldrager is een officier. Hij draagt het vaandel van de vereniging. Zijn verrichtingen worden door de jury beoordeeld.

ijlre

Wijlre, in de volksmond ook wel Wielder genoemd, is de plaats van schutterij St. Maternus. Bijna alle leden van deze schutterij zijn afkomstig uit dit dorp van de gemeente Gulpen-Wittem. Het schutterslokaal, café Hazen-Wijnen, ligt dan ook centraal gelegen in het dorp. Hier komen de schuttersleden bijeen voor de activiteiten en feesten.

L

Waarschijnlijk het meest gedragen t-shirt maat van alle schutters wereldwijd.

es

Reken er maar op: Schutterij St. Maternus komt er aan en zullen hiervoor hun beste beentje voort zetten. Wat de schutterij zoal allemaal doet is allemaal te zien op deze internetpagina.

ilver

Zilver neemt een belangrijke plaats in bij de schutterij. De zilveren platen geven een mooi historisch beeld van de koningen. De zilveren vogel is meestal het oudste tastbare bewijs van enkele eeuwen oud. Als koning houd je het verleden levend. Je mag het zilver nadat het gepoetst niet meer aanraken, want vingervlekken op het zilver betekent puntenaftrek bij de beoordeling van de koning.